Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Ontdek Jouw Hormoontype!

Doe de quiz, stel je hormoontype vast en ontdek welke voeding en beweging jouw lichaam nodig heeft.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van levertraan?

Author Image
Geschreven door:
Laatst bijgewerkt op
Dit artikel is gecontroleerd door: Jeroen Meijerink, Voedingsdeskundige
Mensen die al bekend zijn met levertraan hebben er waarschijnlijk geen goede herinneringen aan, want het had vroeger een vieze smaak. Toch werd het genomen want het zou erg gezond zijn. Tegenwoordig wordt het met een redelijk neutrale smaak verkocht. Is levertraan nu dan weer het proberen waard? Lees snel verder om het antwoord hierop te krijgen.
Is levertraan gezond? Of juist niet? Dat lees je in dit artikel.
Laatste update:
Wetenschappelijk_onderbouwd1

Wetenschappelijk onderbouwd

Gecontroleerd_door_expert1

Gecontroleerd door expert

Laatste_update1

Laatste update:

Deel dit artikel met je maatjes

Is levertraan gezond?

Ja, levertraan is voor de meeste mensen gezond. Je kunt je echter afvragen of het nog nodig is. Vroeger werd levertraan gebruikt omdat er geen groot aanbod aan voedingsmiddelen was. Hierdoor waren er weinig andere keuzes om voldoende van bijvoorbeeld vitamine A binnen te krijgen.

Tegenwoordig kunnen we bijna alles qua voeding kopen en is het (meestal) een stuk goedkoper. Hierdoor is het zelden nodig om een supplement te nemen. Als je voldoende varieert in wat je eet, hoef je meestal geen supplement te nemen. Dit geldt alleen niet voor vitamine D, omdat sommige mensen standaard een supplement nodig hebben. Dit geldt bijvoorbeeld voor oudere mensen boven de 70 jaar.

Wat is levertraan?

De jongeren onder ons zijn waarschijnlijk minder bekend met levertraan. Vroeger werd levertraan veel gebruikt als geneesmiddel, waardoor de oudere generaties er meer bekend mee zijn. Dit zullen hoogstwaarschijnlijk geen fijne herinneringen zijn. Vroeger had het namelijk een vieze smaak, vieze geur en donkere kleur. Het was voorheen namelijk niet zuiver.

Levertraan werd vroeger zelfs geadviseerd door het Voedingscentrum. Moeders en de jeugd moesten levertraan nemen. Een van de redenen hiervan is, omdat na de oorlog er niet zoveel keuze was aan verschillende producten. Hierdoor konden was het moeilijk om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen via voeding.

Vlees en vis waren toen ook een luxeproduct. Levertraan was een goedkoper alternatief om toch voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Tegenwoordig vind je geen advies over levertraan op de website van het Voedingscentrum.

Hedendaags bestaat er zuivere levertraan. De smaak is visachtig, maar niet zo vies meer als vroeger. Ook is het nu lichtgeel of soms kleurloos. Maar wat is het eigenlijk?

Levertaan komt uit de lever van vissen, zoals heilbot, kabeljauw of schelvis.

Het is een vette olie, die onder andere vitamine A en D bevat. Het bevat ook omega-3 vetzuren. In het verleden werd het vooral geadviseerd om een tekort aan vitamine D te voorkomen of te behandelen.

Steeds minder mensen zijn levertraan gebruiken, omdat een tekort aan vitamine D minder vaak voorkomt. Sinds het jaar 1961 wordt er namelijk vitamine D aan margarine toegevoegd. Als je toch een tekort hebt aan vitamine D adviseert het Voedingscentrum tegenwoordig een vitamine D supplement. 

Samenvatting
Levertraan wordt al jarenlang gebruikt. Het werd voornamelijk gebruikt om een tekort aan vitamine D te behandelen en/of te voorkomen. Het wordt gewonnen uit diverse vissoorten.

Wat zijn de voedingswaarden van levertraan?

Hieronder lees je de voedingswaarden van een portie levertraan (15 gram). De precieze voedingswaarden verschillen per soort merk en variant.

  • Energie 135 kcal
  • Vet 15 g
    -Waarvan verzadigd 3,4 g
  • Koolhydraten 0 g
    -Waarvan suikers 0 g
  • Vezels 0 g
  • Eiwit 0 g
  • Zout 0 g

Samenvatting
Levertraan bevat alleen (verzadigde vetten). Per portie bevat het veel calorieën, namelijk 135 kcal per 15 gram [1].

Welke voedingsstoffen bevat levertraan?

Welke voedingsstoffen levertraan precies bevat verschilt per soort levertraan. Aan sommige varianten levertraan zijn namelijk andere voedingsstoffen toegevoegd. De meeste soorten levertraan bevatten de onderstaande voedingsstoffen. Hieronder lees je een voorbeeld van een variant levertraan en de voedingsstoffen per 5 ml.

VoedingsstofHoeveelheidADH
Omega-3 vetzuren1,2 g200 mg
Docosahexaeenzuur (DHA)0,6 gGeen apart advies
Eicosapentaeenzuur (EPA)0,4 gGeen apart advies
Vitamine D10 μg10 μg
>70 jaar
Mensen met een getinte huid
Mensen die weinig buiten komen en/of hun handen en gezicht bedekken 20 μg
Vitamine A250 μgMannen 800 μg
Vrouwen 680 μg
Vitamine E3 mgMannen 13 mg
Vrouwen 11 mg [2]

In levertraan zit ook fosfor en jodium. De precieze hoeveelheid is helaas niet te vinden op de supplementen.

Met slechts 5 ml levertraan krijgen de meeste mensen al de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid vitamine D binnen. Mensen met een getinte huid die in Nederland wonen hebben een grotere kans op het krijgen van een vitamine D tekort. 

Mensen met een getinte huid hebben namelijk meer pigment in hun huid waardoor ze minder goed vitamine D kunnen aanmaken via het zonlicht.  Daarom kregen mensen met een getinte huid vroeger vaker het advies om levertraan te gebruiken. Tegenwoordig krijgen ze het advies om een vitamine D supplement te nemen.

Samenvatting
De precieze voedingsstoffen verschillen per soort levertraan en per merk. Alle soorten levertraan bevatten omega-3 vetzuren, vitamine D, vitamine A, vitamine E, fosfor en jodium.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van levertraan?

Ondanks de vieze smaak werd levertraan vroeger volop gebruikt. Dan moet het toch wel gezond zijn? Waarom is het dan zo gezond? Dat lees je hieronder.

Het bevat veel vitamine A

Met 5 ml levertraan krijg je maar liefst 250 μg vitamine A binnen. Een portie levertraan is 15 ml. Dan krijg je maar liefst 750 μg vitamine D binnen. Voor vrouwen is dit al meer dan de ADH van vitamine A, namelijk 110% van de ADH. Voor mannen is dit bijna de ADH, namelijk 94% van de ADH. Met een beetje groente erbij komt de man dan ook makkelijk aan de ADH vitamine A.

Vitamine A heeft veel gezondheidsvoordelen. Het is onder andere belangrijk voor een goede werking van je afweersysteem en je ogen. Daarnaast is het belangrijk voor gezonde nagels, haar en huid. Voor kinderen is voldoende vitamine A extra belangrijk voor een normale groei [2].

Het bevat veel vitamine D

Levertraan is een goede bron vitamine D. Hiervoor werd het vroeger ook voornamelijk gebruikt. Deze vitamine is onder andere belangrijk voor het behoud van stevige tanden en botten. Net als vitamine A is vitamine D belangrijk voor een goede groei. Daarnaast heb je vitamine D nodig om calcium uit de voeding te halen, wat belangrijk is voor je tanden en botten.

Vitamine D haal je voornamelijk uit zonlicht. Daarnaast krijg je een kleine hoeveelheid binnen via voeding, zoals vlees en eieren. Mensen met een getinte huidskleur, boven de 70 jaar en mensen die bedekt naar buiten gaan moeten extra vitamine D binnenkrijgen via een supplement. Dit geldt ook voor kinderen tot 4 jaar. Als je een tekort hebt aan vitamine D kan er onder andere botontkalking en/of spierzwakte ontstaan [3].

Het kan mogelijk ontstekingen verminderen

In verschillende situaties kunnen er ontstekingen ontstaan in je lichaam. Dit is een normale afweerreactie van het lichaam op pijn, waarbij witte bloedcellen vechten tegen een infectie. Dit is bijvoorbeeld het geval als je een virus hebt. Als de ontsteking van korte duur is spreken we van een acute ontsteking.

Als de ontsteking erg lang aanhoudt of steeds terugkomt is er sprake van een chronische ontsteking. Dit kan onder andere ontstaan door darmproblemen, stress, verkeerde voeding en je afweersysteem.

Er zijn aanwijzingen dat de omega-3 vetzuren in levertraan mogelijk deze chronische ontstekingen kunnen verminderen. Dit zouden ze doen door de eiwitten die voor de ontsteking zorgen te onderdrukken. 

Vitamine A en vitamine D spelen mogelijk ook een rol in het verminderen van een ontsteking. Dit zijn namelijk beide antioxidanten [4, 5]. Ze kunnen je weefsels en DNA in cellen beschermen tegen vrije radicalen, die schade kunnen veroorzaken (oxidatieve stress). Oxidatieve stress kan mogelijk op lange termijn zorgen voor ontstekingen [6].

Daarnaast zijn er tevens verschillende onderzoeken waaruit blijkt dat mensen met een vitamine A en/of vitamine D tekort een grotere kans hebben op het krijgen van chronische ontstekingen [7].

Het kan mogelijk klachten verminderen bij reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis (ra) is een vorm van reuma, waarbij de gewrichten ontstoken zijn [8]. In diverse kleine onderzoeken zijn er aanwijzingen gevonden dat proefpersonen met deze aandoening minder klachten krijgen door de inname van levertraan.

Zo is er een onderzoek uitgevoerd met 43 mensen waarbij ze een capsule van 1 gram levertraan voor 3 maanden namen. Hierdoor hadden ze minder last van stijfheid in de ochtend, pijn en zwellingen [9].

In een ander onderzoek met 58 proefpersonen kregen de proefpersonen 9 maanden een levertraan supplement of een placebo. Van de mensen die daadwerkelijk een levertraan supplement kregen kon 39% de hoeveelheid medicatie met 30% verminderen door een vermindering van de klachten [10]. 

Het kan mogelijk de kans op hart- en vaatziekten verminderen

Levertraan is een bron van omega-3 vetzuren. Een inname van 1 gram per dag van DHA en EPA kan de kans op sterfte bij mensen met hartziekten verkleinen met 10%. Dit resultaat is gezien bij mensen die de omega-3 vetzuren via vis binnenkregen en via een vis supplement. Het is nog niet met zekerheid te zeggen of dit effect ook ontstaat bij de inname van levertraan [2]. 

Het kan een positieve effect hebben op de mentale gezondheid

Er zijn aanwijzingen dat het gebruiken van levertraan symptomen zoals angst en depressie kunnen verminderen. In een studie onder 21.835 proefpersonen hadden mensen die levertraan namen minder last van hun depressie en/of angstklachten [11]. Dit onderzoek is uitgevoerd onder mensen boven de 40 jaar, waardoor er nog geen conclusies kunnen worden getrokken of dit resultaat ook geldt voor mensen onder de 40 jaar.

Daarnaast zijn er diverse onderzoeken uitgevoerd naar het effect van omega-3 vetzuren op depressieve en angstklachten.

Verschillende onderzoeken lieten zien dat de inname van omega-3 vetzuren zorgen voor minder klachten. Doordat levertraan ook omega-3 vetzuren bevat is de verwachting dat dit hetzelfde effect zou moeten hebben [12, 13] Dit kan echter nog niet met zekerheid worden gezegd.

Het bevat jodium

Jodium is een belangrijk mineraal voor ons lichaam. Het is onder andere nodig voor een goede werking van de schildklier. In Nederland is er jodium toegevoegd aan het bakkerszout, waardoor brood een belangrijke bron is van jodium. Andere bronnen zijn bijvoorbeeld eieren en zuivel.

Ondanks dat levertraan jodium bevat wordt er op de etiketten van levertraan niet benoemd hoeveel jodium het bevat. Hierdoor denken we dat de hoeveelheid jodium erg klein is. Desondanks kan het toch bijdragen aan de totale hoeveelheid jodium [2].

Samenvatting
Het nemen van levertraan kan diverse gezondheidseffecten hebben, zoals dat je hierdoor voldoende vitamine D en vitamine A binnenkrijgt. Van sommige gezondheidseffecten -die komen door de voedingsstoffen in levertraan- is het nog niet bekend of dit effect ook ontstaat bij de inname van levertraan.

Helpt levertraan bij afvallen?

Er zijn geen onderzoeken bekend waaruit blijkt dat je afvalt van het nemen van levertraan. Wel zijn er diverse onderzoeken naar het effect van de inname van omega-3 vetzuren op het afvallen. Helaas hebben deze onderzoeken tegenstrijdige resultaten.

Bij een vergelijking van 21 onderzoeken waren er 11 onderzoeken waarbij geen effect werd gevonden op het gewicht en in 9 onderzoeken werd er wel een positief effect gevonden. De positieve effecten waren echter erg verschillend per onderzoek. 

Bij het ene onderzoek waren er alleen resultaten bij vrouwen en bij het andere onderzoek alleen bij mannen. Op basis van deze resultaten moet er nog verder onderzoek worden uitgevoerd om goede conclusies te kunnen trekken [14].

Als je inname van bijvoorbeeld omega-3, vitamine D en vitamine A erg laag is kan het nemen van levertraan wel helpen om geen tekort te krijgen aan deze voedingsstoffen of het tekort te behandelen. Dit kan helpen bij het afvallen, omdat je je hierdoor fitter voelt.

Hierdoor kan je meer sporten en/of bewegen, waardoor je een hoger energieverbruik hebt. Dit is positief als je wilt afvallen. Je hebt hierdoor immers makkelijker een negatieve energiebalans.

Er zijn daarnaast ook aanwijzingen dat het suppleren van omega-3 vetzuren depressieve gevoelens kan verminderen [15]. Dit is positief als je wilt afvallen, omdat depressieve gevoelens het lastiger maken om een dieet vol te houden.

Ben je benieuwd of je met omega-3 vetzuren kunt afvallen? Lees dan dit artikel over omega-3 vetzuren en afvallen. Lees je dit artikel omdat je graag wilt afslanken? Volg dan onze gratis afslanktraining.

Samenvatting
Op dit moment is er geen bewijs dat het innemen van levertraan kan helpen bij het afvallen. Het kan wel helpen om je fitter te voelen als je een tekort hebt aan bijvoorbeeld vitamine D, wat positief is als je wilt afvallen.

Is vitamine D of levertraan gezonder?

Al een lange tijd adviseert de Gezondheidsraad om vitamine D te nemen in plaats van levertraan bij een tekort aan vitamine D. Waarom is dit advies verandert? Hier zijn verschillende redenen voor.

Met levertraan krijg je ten eerste ook een grote hoeveelheid vitamine A binnen. De meeste mensen moeten héél veel vitamine A (3.000 μg) binnen krijgen voordat het gevaarlijk is. 

Dit geldt echter niet voor zwangere vrouwen en voor jonge kinderen. Dit zijn juist ook twee groepen die een vitamine D supplement nodig hebben. Voor deze doelgroepen is het daarom gezonder om een puur vitamine D supplement te nemen.

Daarnaast bevat levertraan naast vitamine D ook omega-3 vetzuren. Als je alleen een tekort hebt aan vitamine D, heb je geen extra omega-3 vetzuren nodig. De Gezondheidsraad is bovendien een voorstander van het binnenkrijgen van voedingsstoffen via voeding in plaats van supplementen.

Door een keer per week vette vis te eten krijg je al voldoende omega-3 vetzuren nodig. Bovendien is dit waarschijnlijk duurzamer dan elke dag levertraan nemen. De Gezondheidsraad houdt namelijk ook rekening met duurzaamheid bij de adviezen.

Samenvatting
Een voordeel van een vitamine D supplement is dat je alleen vitamine D binnenkrijgt. De meeste mensen hebben geen tekorten aan de andere voedingsstoffen, waardoor levertraan niet meer wordt geadviseerd.

Is levertraan gevaarlijk?

Een van de voordelen van levertraan is meteen ook een van de nadelen voor sommige mensen. We hebben het hier over de grote hoeveelheid vitamine A in levertraan. Zwangere vrouwen en jonge kinderen kunnen door de inname van levertraan namelijk snel te veel vitamine A binnenkrijgen. 

Bij zwangere vrouwen kan een te veel aan vitamine A leiden tot afwijkingen aan de baby en bij jonge kinderen kan het leiden tot groeiafwijkingen. Daarom kunnen ze beter geen levertraan nemen. Hen wordt ook geadviseerd niet te veel lever(paté) te eten.

Daarnaast bevat levertraan ook veel vitamine D. Vitamine D is net als vitamine A een vetoplosbare vitamine, waardoor het opslaat in je vet. Als je voor een lange tijd teveel vitamine D binnenkrijgt kunnen er kalkafzettingen ontstaan in je lichaam, wat kan leiden tot nierschade [2].

Daarnaast zijn sommige soorten levertraan zijn daarnaast niet zuiver. Ze kunnen namelijk giftige stoffen (toxines) bevatten. Dit geldt voor alle vette vis. Dit is een gevolg van milieuvervuiling.

De hoeveelheid die je via levertraan binnenkrijgt zou groter kunnen zijn dan de hoeveelheid die je binnenkrijgt als je een vette vis eet. Dit is niet zeker, omdat hier geen goede onderzoeken naar zijn uitgevoerd. 

Houd er ook rekening mee dat van diverse gezondheidseffecten van omega-3 vetzuren het niet zeker is of het effect door de omega-3 vetzuren komt óf door andere stoffen in vis. Als dit het laatste geval is, gelden de gezondheidseffecten door de omega-3 vetzuren niet bij het nemen van levertraan.

Tenslotte is levertraan niet geschikt voor vegetariërs en veganisten, omdat het gemaakt is van vis. Ben je vegetariër of veganist? Als je dan vitamine D wilt nemen in plaats van levertraan moet je ook opletten dat je een 100% plantaardige vitamine D neemt. Ook van omega-3 vetzuren zijn er tegenwoordig plantaardige supplementen.

Conclusie

Levertraan is voor de meeste mensen gezond. Door de hoge hoeveelheden van voedingsstoffen kan het echter ook gevaarlijk zijn voor sommige mensen. Zo kan het door de hoge hoeveelheid vitamine A gevaarlijk zijn voor zwangere vrouwen en jonge kinderen.

Vitamine A en vitamine D zijn allebei vetoplosbare vitamines, die worden opgeslagen in je vet. Dit betekent dat je een teveel aan de vitamines niet kunt uitplassen. Als er teveel wordt opgeslagen in je vet kan dit toxische gevolgen hebben.

Heb je een tekort aan vitamine D? Dan kan je beter een vitamine D supplement nemen. Zo voorkom je dat je te veel van andere voedingsstoffen binnenkrijgt, zoals vitamine A. Bovendien als je gevarieerd eet moet je al voldoende binnenkrijgen van deze voedingsstoffen.

Wil je graag meer weten over afslanken? Wil je meteen aan de slag met afvallen? Dan is onze 3 Weken Afslank Challenge iets voor jou. Tijdens 3 weken leer je alles over gezond eten en afvallen.

Tegelijkertijd krijg je toegang tot onze besloten en actieve Facebookgroep. In deze groep kun je leren van andere deelnemers en je ervaringen met hen uitwisselen.

3 weken afslank Challenge Mock up nieuw bonus 1200 × 1200px 1200 × 800px 1200 × 700px
Bronvermelding

Deel dit artikel met je maatjes

Onze nieuwste artikelen

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *