Is havermelk gezond? Waarom wel/niet?

Deel dit artikel met je maatjes

Zeker nu grote koffieketens de extra toeslag voor plantaardige melk massaal beginnen af te schaffen, omdat het een duurzamere keuze zou zijn, zien ze dat de vraag toeneemt [1].

Uit onderzoek blijkt ook dat havermelk de snelste stijger is op de plantaardige-zuivel-markt. Dat heeft vooral ook te maken met de populariteit van de producten van het Zweedse bedrijf Oatly [2].

Hoog tijd dus voor de vraag: ‘is havermelk gezond?’. 

Naast de vraag of het gezond is, vragen wij ons ook af waarom dat dat zo is en of het klopt dat havermelk gezonder is dan gewone melk.

We vallen met de deur in huis. (De meeste) havermelk is gezond, maar er zijn wel wat dingen om op te letten. Wij delen onze (soms best wel verrassende) inzichten.

Wat is havermelk?

Voordat we dieper ingaan op de vraag of havermelk gezond is, leggen we eerst even kort uit wat het is.

Havermelk is een alternatief voor gewone melk. Officieel mag deze plantaardige zuivelvervanger trouwens helemaal geen havermelk heten.

De term melk is alleen voor de ‘echte’ melk weggelegd. Vandaar dat je op de pakken vaak haverdrink of haverdrank ziet staan. 

Havermelk (ook wel oat milk genoemd) wordt gemaakt van slechts twee ingrediënten, namelijk haver en water. Bij de productie wordt water gemengd met haver.

Vervolgens wordt de vloeistof eruit geperst of gezeefd. De vloeistof die overblijft wordt havermelk genoemd. 

Eigenlijk is het dus een soort melk van havermout. Alhoewel melk een best groot woord is hoor. Havermout bestaat voor bijna 90% uit water. De overige 10% bestaat uit haver.

Samenvatting
Havermelk is een drank gemaakt van haver en water. Het bestaat voor 90% uit water en 10% uit haver.

Maar is havermelk nou gezond of niet?

De meeste havermelk is gezond, maar er zijn wel wat dingen om op te letten.

Ten eerste is havermelk niet zo voedzaam als de hele haver (als je bijvoorbeeld havermout eet, krijg je wel de hele korrel binnen).

Doordat de haver in principe wordt uitgeperst en de korrel in de zeef overblijft, gaan er veel waardevolle voedingsstoffen verloren.

Gelukkig blijven er heel wat voedingsstoffen over. Ook worden er door de fabrikant vaak belangrijke voedingsstoffen toegevoegd, waardoor havermelk past in een gezonde levensstijl.

Wij zetten de gezondheidsvoordelen van havermelk hieronder lekker overzichtelijk voor je op een rijtje. 

Geschikt voor vegans en weinig allergenen

Havermelk is van nature vrij van lactose, nootjes en soja, 3 producten waar niet iedereen even goed tegen kan.

Als je last hebt van lactose-intolerantie of een noten- of soja-allergie is havermelk jouw alom bekende ‘witte motor’. 

Als de havermelk gemaakt is van glutenvrije havermout is de drink ook glutenvrij. Ben je gluten-intolerant? Check dan altijd de verpakking, als er niet expliciet ‘glutenvrij’ vermeld wordt, kan de haverdrank sporen van gluten bevatten. Als je glutensensitief bent, is dit meestal geen probleem.

Daarnaast past haverdrank in een vegan lifestyle. We hoeven het hier namelijk helemaal niet over koetjes en kalfjes te hebben, want die komen aan de productie van havermelk helemaal niet te pas.

Daarom is het een populair alternatief voor gewone melk.

Het is rijk aan voedingsstoffen

Gemiddeld bevat ongezoete havermelk zo’n 120 calorieën per portie (240 ml). Ook is een zo’n glas goed voor 5 gram vet, 16 gram koolhydraten, 2 gram vezels en 3 gram eiwit. 

Vaak wordt havermelk verrijkt met calcium (ca. 25% van de ADH per portie) en verschillende vitamines waaronder vitamine B12 (ca. 50% van de ADH per portie), vitamine A (ca. 20% van de ADH per portie) en vitamine D (ca. 20% van de ADH per portie). 

Doordat het een goede voedingswaarde heeft, is havermelk een gezond alternatief voor zuivelproducten.

Zeker in een vegan dieet is het namelijk lastig om voldoende B12 binnen te krijgen. Ga dan wel voor een variant die verrijkt is met vitamine B12. Havermelk bevat deze vitamine nooit van nature.

Ondersteunt hart en spijsvertering

Havermelk bevat naast vitamines ook vezels. Aangezien driekwart van de Nederlanders te weinig vezels binnenkrijgt [3], is iedere gram vezels mooi meegenomen. Vezels zijn goed voor je spijsvertering.

Bovendien hebben vezels een positief effect op het verlagen van het slechte cholesterolgehalte (LDL-cholesterol).

Dit cholesterol wordt in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Studies hebben aangetoond dat het drinken van havermelk het LDL-cholesterol tot wel 5% kan verlagen [4]. 

Goed voor je botten

Havermelk waaraan calcium en vitamine D is toegevoegd is extra gezond. Vitamine D helpt je lichaam om calcium op te nemen.

Calcium is onmisbaar voor sterke botten. In dierlijke melk komt calcium en vitamine D ook samen voor.

Samenvatting:
Havermelk heeft verschillende voordelen. Het is een goed alternatief voor mensen met een koemelkeiwitallergie of lactose-intolerantie en het bevat weinig calorieën. De calciumverrijkte havermelk is tevens goed voor je botten

Havermelk, waar moet je op letten?

Ondanks de vele gezondheidsvoordelen die havermelk biedt, zijn er ook dingen waar je op kunt letten. Wij lichten de belangrijkste nadelen van havermelk voor je uit.

Het kan veel suiker bevatten

Een nadeel van havermelk is dat er soms vrij veel suiker en koolhydraten in kunnen zitten. Sommige fabrikanten voegen meer suiker toe dan de ander. Check dus altijd even het etiket. 

Ongezoete havermelk bevat minder calorieën dan koemelk maar het bevat wel meer vezels. Havermelk en afvallen lijken hierdoor dan ook heel goed samen te gaan. 

Niet in De Schijf van Vijf

Omdat er te weinig eiwit in havermelk zit om voor volwaardig melkvervanger door te gaan, heeft het Voedingscentrum geen enkele haverdrink in De Schijf van Vijf opgenomen [5].

De meeste soorte sojamelk daarentegen staat wel in de Schijf van Vijf, omdat het volgens het Voedingscentrum voldoende eiwit, calcium en vitamine B12 bevat. 

Uiteindelijk gaat het erom dat je gemiddeld voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Als je de benodigde hoeveelheid eiwitten, calcium en vitamine B12 via andere voedingsmiddelen binnenkrijgt, past havermelk goed in een gezond voedingspatroon.

Havermelk gevaarlijk

Niet iedereen is ervan overtuigd dat havermelk gezond is.

Zo postte ondernemer Mike Verest (die overigens ook beweert dat zout een superfood is en dat dierlijke vetten je genezen) onlangs nog een post op sociale media waarin hij beweerde dat havermelk zelfs schadelijk zou zijn.

Verest heeft met name kritiek op de Zweedse havermelkfabrikant Oatly. Hij heeft het vooral over de suikers en koolzaadolie in de Oatly haverdrink, en noemt havermelk, in plaats van gezond, zelfs gevaarlijker dan cola.

Experts hebben deze uitspraken in de heersende media onder de loep genomen. De conclusie is dat het hier vooral om bangmakerij gaat.

Een lekkere toef havermelk op je cappuccino is best gezond. Daarbij drink en eet je meer dan alleen havermelk.

Eén product is dan ook niet doorslaggevend als het op je gezondheid aankomt. Het gaat altijd om je totale voedingspatroon.

Samenvatting:
Als je een gezonde keuze wilt maken qua havermout moet je onder andere opletten dat het geen toegevoegde suikers bevat.

Havermelk gezond, conclusie

Havermelk en gezond gaan prima hand in hand. Zeker als je geen dierlijke melk kunt of wilt drinken is havermelk een goed alternatief. Vooral als je ook een noten- of soja-allergie hebt is haverdrink ideaal. 

Als je een intolerantie voor haver hebt, moet je havermelk helaas laten staan. Dan is sojamelk een goed plantaardig alternatief.

Havermelk kan, doordat het te weinig eiwitten bevat, gewone melk niet 1-op-1 vervangen. Zo lang je je daarvan bewust bent past havermelk prima in een gezond dieet.

Een wondermiddel als het op je gezondheid aankomt is er niet. Veel belangrijker is je totale voedselinname.

En als we gaan kijken naar die inname is één goede dag niet leidend (sorry), maar moeten we kijken naar het gemiddelde over een langere periode.

Kun jij wel wat hulp gebruiken bij het opbouwen (en vasthouden) van een gezonde leefstijl? Doe mee met onze 3 Weken Afslank Challenge en ontdek dat gezond leven ook leuk kan zijn.

Je valt 5 tot 10 kilo af in 3 weken zonder hongergevoel. Ontdek het zelf en join onze community!

Deel dit artikel met je maatjes