Is kokosolie wel zo gezond? Kritische blik op de feiten

Deel dit artikel met je maatjes

Wat is kokosolie?

Laten we beginnen bij het begin. Wat is kokosolie nou eigenlijk? Kokosolie wordt gemaakt van het witte vruchtvlees van de kokosnoot – ook wel kopra genoemd. De kopra wordt gedroogd – vaak buiten in de zon – en vervolgens geperst om de olie te verkrijgen.

In Nederland worden de termen kokosolie en kokosvet door elkaar gebruikt. Dat komt omdat het goedje bij kamertemperatuur een vaste vorm heeft, een beetje zoals boter. In warme landen – of op een warme zomerdag – zou datzelfde potje geen vet maar olie bevatten, want het smeltpunt ligt rond de 25 graden.

Geharde kokosolie wordt pas vloeibaar bij ongeveer 36 graden.

Welke soorten kokosolie zijn er?

Dat persen gebeurt grofweg op twee manieren, die twee verschillende soorten kokosolie opleveren[1]. De persmethode beïnvloedt hoe gezond de olie is. Let dus goed op!

1. Geraffineerde (ontgeurde) kokosolie

In deze variant wordt de kopra of copra – het vruchtvlees – eerst bewerkt voordat er olie van gemaakt wordt. Deze soort heet ook wel RBD kokosolie, wat staat voor refined, bleached en deodorized: Geraffineerd, gebleekt en ontgeurd. Deze soort is daarom vaak geur- en smaakloos.

Bewerkt klinkt misschien ongezond. Geraffineerde kokosolie bevat inderdaad minder antioxidanten dan de onbewerkte variant. Ook kunnen er chemicaliën zijn gebruikt bij het bleken en ontgeuren. Sommige producenten gebruiken hier geen chemicaliën maar natuurlijke methoden voor.

Je gebruikt deze variant – geraffineerde copra kokosolie – als je geen overheersende kokossmaak in je gerecht wil en kokosgeur bij het bakken.

2. Onbewerkte of virgin kokosolie

Deze soort wordt ook van gedroogde kopra gemaakt, maar wordt daarna veel minder bewerkt. Alle voedingsstoffen blijven bewaard, evenals de geur en de smaak. Het kan dus een heerlijke toevoeging aan je gerechten zijn. Mits je van kokossmaak houdt natuurlijk.

Ik krijg persoonlijk lichte oprispingen bij het idee aan kokossmaak alleen al. Maar ieder z’n smaak natuurlijk!

Het nadeel van onbewerkte of ongeraffineerde kokosolie is het feit dat het ietsje sneller over datum gaat.

3. Biologische kokosolie

Daarnaast heb je ook nog onderscheid tussen normale kokosolie of biologische kokosolie. Bij biologisch is er zoveel mogelijk rekening gehouden met milieu en dierenwelzijn. Er zijn verschillende eisen waaraan een product mag voldoen voordat het ‘biologisch’ mag heten.

Hierop wordt ook gecontroleerd.

Zo worden er geen genetisch gemodificeerde ingrediënten gebruikt, wordt er alleen op landbouwgrond geteeld en niet op kunstmatige ondergrond, wordt de kringloop van het land in stand gehouden en worden biologische middelen gebruikt om gewassen te beschermen, in plaats van chemicaliën[2].

Er zijn verschillende keurmerken waaraan je biologische producten kunt herkennen. Je ziet in Nederland vooral het EKO keurmerk en Europees biologisch.

Samenvatting
Er zijn twee soorten kokosolie, geraffineerde en onbewerkte. Geraffineerde kokosolie heeft minder antioxidanten en kan chemicaliën bevatten, terwijl onbewerkte kokosolie alle voedingsstoffen en de smaak behoudt, maar sneller over datum gaat. Biologische kokosolie is een betere keuze.

Is kokosolie gezond?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: nee, kokosolie is niet echt gezond.

Je leest veel wisselende verhalen op internet, maar als je diep de wetenschap induikt, moet je toch concluderen dat er weinig bewijs is voor de gezondheidsclaim van voedingsproducenten en veel bewijs voor de negatieve effecten van kokosolie[3].

Hoewel een aantal studies gezondheidsvoordelen laat zien van kokosolie als onderdeel van een gebalanceerd dieet, laten andere studies juist geen of een negatief effect zien. Vooral als we het hebben over afvallen, kun je je beter eerst even achter je oren krabben.

Dus ren niet gelijk naar je lokale super.

Kokosolie bevat veel MCTs en LCTs

Voordat we kunnen ingaan op de gezondheidseffecten van kokosolie, is het belangrijk om te begrijpen wat SCTs, MCTs en LCTs zijn. MCTs zijn een vetsoort. De afkorting staat voor ‘medium chain triglycerides’, ofwel middellange keten vetzuren. Er zijn ook korte keten vetzuren (SCTs) en lange keten vetzuren (LCTs)[4].

SCTs worden makkelijk door het lichaam geabsorbeerd en gebruikt als energie. MCTs ook. Groente, granen, bonen, fruit, zaden, noten en gefermenteerd eten bevatten veel SCTs. LCTs worden minder makkelijk geabsorbeerd en gebruikt door het lichaam, waardoor ze sneller als lichaamsvet worden opgeslagen. LCTs vind je vaak in vlees en zuivel.

Je hebt alle drie de soorten nodig. Maar wel met mate.

Je zult op internet lezen dat kokosolie gezond is omdat het veel MCTs bevat: 50% tot 65% van de vetten in kokosolie zijn MCTs[5]. Maar er is een probleem: het soort MTC in kokosolie, laurinezuur, is van lage kwaliteit. Hoewel andere soorten MCTs voor 95 procent in je bloed worden opgenomen, ligt dit percentage bij laurinezuur maar op 25 à 30 procent.

Daarnaast bevat kokosolie ook 50% LCTs. Een vetsoort waarvan je liever niet al te veel binnenkrijgt.

Samenvatting
Kokosolie bevat MCTs, LCTs en SCTs, waarvan MCTs als gezond worden beschouwd vanwege hun makkelijke opname en gebruik als energie. Kokosolie bevat echter voornamelijk laurinezuur, een laagwaardig MCT, en ook 50% LCTs, wat je liever niet te veel binnenkrijgt.

Kokosolie is potentieel gezond (maar wellicht ook ongezond) voor de darmen

MCTs – waaruit kokosolie voor 50 procent bestaat – kunnen de darmen gezond houden en ontstekingen voorkomen. Er is echter wel bewijs dat te veel kokosolie juist de darmflora kan verstoren en diarree en andere problemen kan veroorzaken.

Er is meer wetenschappelijk onderzoek nodig om het precieze effect te begrijpen.

Kokosolie kan goed (maar ook slecht) zijn voor het hart

Sommige onderzoekers stellen dat kokosolie goed is voor de cholesterol, waardoor het helpt hart- en vaatziekten te voorkomen. Maar er zijn ook studies die het tegenovergestelde hebben gevonden: dat kokosolie de ‘slechte cholesterol’ (LDL-cholesterol) juist verhoogt.

Wij denken dat het de MCTs zijn, die goed zijn voor hart en vaten en de LCTs die juist slecht zijn.

De wetenschap begrijpt de relatie tussen LCTs en hart- en vaatziekte nog niet volledig.

Kokosolie is wellicht goed voor de hersenen

Een kleine wetenschappelijke studie, heeft een positief effect van kokosolie op hersengezondheid ontdekt. MCTs worden door het lichaam namelijk makkelijk omgezet in ketonen. Ketonen hebben mogelijk een positief effect op de hersenen. Ze beschermen tegen schade en verbeteren de hersenfuncties bij mensen met bepaalde ziektes, zoals Alzheimer[6].

Er is meer onderzoek nodig om dit verband daadwerkelijk te bewijzen.

Kokosolie werkt wellicht antibacterieel

Het type MTC dat je veel in kokosolie vindt – laurinezuur – zou kunnen helpen beschermen tegen micro-organismen die ziekten kunnen veroorzaken. Denk aan streptokokken, E-coli en helicobacter.

Ook hiervoor is nog te weinig nieuws om het verband met zekerheid aan te tonen[7].

Samenvattend
Kokosolie kan niet als een supergezond voedingsmiddel worden gezien. Voor de gezondheidsclaims is simpelweg te weinig bewijs.

Voor gezondheidsnadelen van kokosolie is er wél bewijs. We gaan in het volgende hoofdstuk nog een stukje verder in op de redenen waarom kokosolie eerder als ongezond dan gezond kan worden bestempeld.

Interesse in gezonde voeding en wil je graag afslanken? Dan is onze gratis training wat voor jou. Schrijf je hieronder in.

Kan kokosolie ook ongezond zijn?

Na het lezen van de vorige paragrafen, zal het geen nieuws voor je zijn. Kokosolie is niet onbetwist gezond. Sterker nog, slechts 37% van de voedingsdeskundigen ziet kokosolie als een gezonde keus[8].

Professor Karin Michels van de prestigieuze universiteit Harvard noemde kokosolie zelfs “een van de slechtste dingen die je kan eten. Puur vergif.”[9]

Dat komt vooral door het feit dat er veel verzadigde vetten in kokosolie zitten: kokosolie bestaat voor 90% uit verzadigde vetten. We vertellen je altijd dat verzadigde vetten ongezond zijn. Ze verhogen het risico op hart- en vaatziekten, suikerziekte (diabetes type 2) en zijn een dikmaker.

Het Voedingscentrum beaamt dit. De verzadigde vetzuren in kokosolie zijn ongezond[10].

Maar gebruik je kokosolie nou als alternatief voor boter en bak- en braadproducten, dan kun je dit wel als gezondere keus zien. Deze producten bevatten namelijk vaker transvetten. En als er iets is waar je met een grote bocht omheen wil lopen, dan is het wel transvet.

Darmproblemen

Er is bewijs dat het eten van te veel kokosolie darmproblemen kan veroorzaken, waaronder diarree, een opgeblazen gevoel en buikpijn. Vooral bij mensen die MCTs lastig kunnen verwerken.

Verzadigde vetten

Hoewel plantaardige oliën meestal overwegend uit onverzadigde vetzuren bestaan, bestaat kokosolie juist vooral uit verzadigd vet. Onverzadigde vetten worden ook wel gezonde vetten genoemd. Een eetlepel kokosolie (van 13,6 gram) bevat bijna 12 gram verzadigd vet[11].

Verzadigd vet verhoogt je slechte cholesterol (LDL-cholesterol). Je moet hier dus niet te veel van binnenkrijgen.

De laatste tijd zijn er wat publicaties geweest die ontkennen dat verzadigd vet slecht voor je is. Maar dat is echt klinkklare onzin. Volgens ons en volgens de wetenschappelijke gemeenschap.

Vlees, zuivel, kokosolie, palmolie en cacaoboter, en verwerkt voedsel (zoals gebak, gefrituurd eten en veel snacks) bevatten verzadigde vetten.

Gewichtstoename

Zoals andere vetten, bevat kokosolie veel calorieën. Als je hier te veel van binnenkrijgt, kun je aankomen.

Samenvatting
Kokosolie zit bommetjevol verzadigde vetten. Dit zijn ongezonde vetten. Ze zorgen voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en op diabetes type 2. Ook kan kokosolie voor darmproblemen en gewichtstoename zorgen.

Helpt kokosolie bij het afvallen?

Hoewel veel mensen denken dat kokosolie hen kan helpen gewicht te verliezen, is er weinig bewijs dat dit onderbouwt. De weinige studies die hiernaar gedaan zijn, tonen geen veelbelovende resultaten. Zowel bij mannen als bij vrouwen.

Hoewel MCTs inderdaad bijdragen aan een verzadigd gevoel en gewichtsverlies, en dus in theorie zouden helpen bij het afvallen, geldt dit niet gelijk ook voor kokosolie. Daar zit namelijk ook LCT in en dit type olie heeft potentieel juist een averechts effect op gewichtsverlies.

Omdat MCTs zo snel worden opgebruikt, denken veel mensen dat MCTs bijdragen aan vetverbranding. Een studie uit 2015 met 15 jongvolwassenen, toonde dit effect echter niet aan[12].

Onthoud daarnaast dat kokosolie, net als alle andere vetten, veel calorieën bevat. Zo’n 120 kilocalorieën per eetlepel. Je kunt kokosolie dus prima gebruiken, maar gebruik het wel met mate.

In dit artikel kan je meer lezen over hoe kokosolie helpt met afvallen.

Is kokosolie gezond in vergelijking met andere oliën?

Je kiest het allerbeste voor oliën die voornamelijk uit onverzadigde vetten bestaan. Denk aan olijfolie en zonnebloemolie. Om het geheel nog ietsje complexer te maken: er zijn verschillende soorten onverzadigde vetten.

Zo heb je meervoudig en enkelvoudig onverzadigde vetten.

Je vindt enkelvoudig onverzadigde vetzuren in olijfolie, avocado, noten en zaden zoals amandelen en pinda’s en in koolzaadolie. Meervoudig onverzadigde vetzuren vind je in minder bekende oliën zoals maïsolie, sojaolie en saffloerolie, in zonnebloempitten en sesamzaadjes en in vette vis zoals makreel en zalm.

Binnen de categorie meervoudig onverzadigde vetzuren behoren ook de omega-3 en omega-6 vetzuren, waar je vast weleens van gehoord hebt.

Beide soorten – enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetten – heb je nodig. Je lichaam is prima in staat om zelf koolhydraten en eiwitten om te zetten in vetten. Dat geldt voor bijna alle vetzuren, behalve voor omega-3 en omega-6. Deze moet je via je voeding binnenkrijgen.

Dit soort vetzuren verdienen in je dieet dus wat extra aandacht. Je vindt ze bijvoorbeeld in lijnzaadolie en koolzaadolie (omega-3) en zonnebloemolie (omega-6).  

Zoals met alle voedingsmiddelen geldt: consumeer ze met mate en creëer een gebalanceerd dieet. Zelf wisselen we het gebruik van olijfolie, zonnebloemolie en lijn- of koolzaadolie met elkaar af. De ene dag de een, de volgende dag de ander. Een flinke scheut zelfs.

Als je ons daarentegen vraagt hoe vaak we een flinke scheut kokosolie door ons eten doen, dan is het antwoord: nooit. Er zijn simpelweg betere alternatieven, zoals we hierboven hebben aangetoond.

Samenvatting
Kokosolie is niet de beste optie in vergelijking met andere oliën die voornamelijk uit onverzadigde vetten bestaan, zoals olijfolie en zonnebloemolie. Het is belangrijk om verschillende soorten onverzadigde vetten te consumeren, zoals omega-3 en omega-6, die je kunt vinden in lijnzaadolie, koolzaadolie en zonnebloemolie.

Is kokosolie gezond in vergelijking met boter?

Je merkt het al: we zijn geen giga fan van kokosolie. De gezondheidsvoordelen worden door veel wetenschappers en voedingsdeskundigen betwist. En er zijn alternatieven beschikbaar die bewezen veel gezonder zijn.

Denk je dat je met een overstap van boter naar kokosolie een stap in de juiste richting maakt, dan kom je van een koude kermis thuis. Want er is weinig reden om aan te nemen dat kokosolie gezonder is dan boter.

Als je toch besluit boter uit je dieet te schrappen (doen!), kun je beter gelijk overstappen naar écht gezonde oliën in plaats van kokosolie.

Hoeveel kokosolie mag ik per dag?

Zoals voor alle voedingsmiddelen geldt: als je ze consumeert, consumeer ze dan met mate en maak ze onderdeel van een gebalanceerd dieet.

Met kokosolie raden we aan extra op te passen, omdat het niet als een gezond voedingsmiddel kan worden beschouwd. Als je toch kokosolie gebruikt, beperk jezelf dan tot een eetlepel per dag.

Ons advies is dan ook om kokosolie te vervangen door andere, gezondere plantaardige oliën zoals olijfolie, zonnebloemolie of lijn- en koolzaadolie.

Kan ik kokosolie drinken?

Eh, nee. Niet doen.

Hoewel kokosolie veel gezonde voordelen heeft, is het niet verstandig om het als drankje te consumeren. Het drinken van kokosolie kan leiden tot spijsverteringsproblemen, zoals diarree en buikpijn.

Bovendien kan het drinken van grote hoeveelheden kokosolie leiden tot een te hoge inname van verzadigde vetten, wat kan bijdragen aan het risico op hart- en vaatziekten.

Is kokosolie gezond voor uitwendig gebruik?

Naast het consumeren van kokosolie, wordt het ook vaak gebruikt als beautyproduct. Bijvoorbeeld om huid en haar gezond te houden.

Kokosolie als crème

Er is bewijs voor het feit dat kokosolie het vochtgehalte in de huid kan verbeteren. Het heeft ook een positief effect op de algehele gezondheid van je huid: je vermindert vochtverlies of een droge huid en het beschermt de huid tegen externe factoren, waaronder infecties, chemicaliën en allergenen[13].

Ook gaat je huid stralen van het gebruik van kokosolie.

We zijn voorstander van het gebruik van kokosolie in plaats van kunstmatige crèmes. Als je de ingrediëntenlijst van kunstmatige crèmes leest, heb je vaak nog steeds geen idee van wat erin zit. Het overgrote deel van de middeltjes bij de drogist bevatten bijvoorbeeld microplastics en andere chemicaliën, die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

NOS schreef onlangs zelfs dat de hormoon verstorende stoffen die in veel crèmes te vinden zijn, de vruchtbaarheid schaden. Vooralsnog is er geen strenge wetgeving van de Europese Commissie om de risico’s van deze stoffen te beperken[14].

Tot die tijd, is het gebruik van natuurlijke schoonheidsproducten dus een beter idee.

Kokosolie als haarmiddel

Kokosolie beschermt tevens tegen haarbeschadiging. Een studie ontdekte dat kokosolie diep in de haarvaten binnendringt en het haar dat flexibeler en sterker maakt en voorkomt dat het haar breekt[15].

Een andere studie toonde aan dat kokosolie het haar voedt en sterker maakt[16].

Ook hier geldt dat een natuurlijk middel vaak een beter keus is dan een kunstmatig middel. Voedende haarproducten zoals conditioners en haarmaskers zitten vaak vol siliconen, parabenen, sulfaten, microplastics en parfum. Deze middelen zijn schadelijk voor de gezondheid.

Conclusie

Eigenlijk de enige manier waarop wij vol overtuiging kunnen aanraden kokosolie te gebruiken, is voor huid en haar.

Dus, kokosolie – de olie die wordt gewonnen uit het vruchtvlees van de kokosnoot – maakt de gezondheidsclaims van producenten niet waar. Door de hoge hoeveelheid verzadigde vetzuren, is kokosolie niet erg gezond. Kokosolie is ook geen goed middel voor mensen die willen afvallen. Ben je op zoek naar gezonde oliën? Kies dan voor olijf, zonnebloem, lijnzaad of koolzaad.

Wil jij op een gezonde en duurzame manier afvallen en je weer goed voelen in je eigen lichaam, maar heb je geen idee waar je moet beginnen?

Onze 3 Weken Afslank Challenge is speciaal ontworpen voor vrouwen zoals jij.

Tijdens ons programma van slechts 3 weken word je stap-voor-stap begeleid naar een gezonder gewicht en een beter gevoel in je lichaam. Klaar met de 3 weken maar nog niet tevreden? Dan kan je het programma kosteloos herhalen totdat je helemaal tevreden bent

En het mooiste is: je hoeft het niet alleen te doen! 

Onze actieve Facebook-community brengt je in contact met meer dan 6000 vrouwen die het programma al met succes hebben afgerond. Hier vind je alle steun en motivatie die je nodig hebt om jouw doelen te bereiken. 

Wij geven je alles wat je nodig hebt om dit jouw allerlaatste afslankreis ooit te maken. Doe vandaag nog mee en zet de eerste stap naar een gezonder en gelukkiger leven. Want jij verdient het om je weer tevreden te voelen met je lichaam en gezondheid.

Deel dit artikel met je maatjes