Is Koffie Gezond? En waarom?

Deel dit artikel met je maatjes

Er gaat niks boven een lekker bakkie troost. Koffie is de meest gedronken drank in Nederland en we behoren wereldwijd tot de top 5 van koffiedrinkers, gemiddeld drinken we 4 koppen per dag.

Maar is koffie nou eigenlijk gezond en zit er nog verschil in de soorten koffie of hoe je je koffie drinkt? En hoeveel kopjes moet je eigenlijk drinken om van de gezondheidsvoordelen te profiteren?

We vertellen je er alles over, ook waar je op moet letten, lees je mee?

Wat is er gezond aan koffie?

Op de vraag of koffie gezond is, kunnen we kort zijn. Gefilterde koffie zonder suiker staat in de Schijf van Vijf en past dus prima in een gezond voedingspatroon.

Koffie bestaat grotendeels uit water en bevat nauwelijks calorieën. Maar verrassend genoeg bevat het, naast cafeïne, veel andere stoffen waar je misschien niet meteen aan denkt. 

Koffie bevat, naast cafeïne, best wel wat stofjes waar je lichaam wat aan heeft. De antioxidanten helpen je cellen te beschermen.

Diverse studies tonen aan dat het drinken van 2 tot 4 koppen koffie het risico op een beroerte met 10% kan verlagen. Ook zou het drinken van koffie het risico op diabetes type 2 (suikerziekte) kunnen verkleinen [1]. 

Koffie is rijk aan chlorogeenzuur, een stofje dat tot de polyphenolen behoort. Zuur klinkt misschien niet meteen erg goed, maar dat is het in dit geval wel. Chlorogeenzuur is namelijk een antioxidant.

Antioxidanten beschermen ons lichaam, doordat ze schadelijke stoffen kunnen wegvangen. Zo kunnen ze mogelijk ervoor zorgen dat er geen schade aan weefsels en cellen ontstaat [2]. Daarnaast bevat koffie mineralen als calcium, kalium en magnesium. Koffie bevat zelfs vitamine B1, B2 en B3. 

Toch is het te kort door de bocht om te zeggen dat koffie altijd gezond is. Er zitten namelijk nog wel wat haken en ogen aan deze uitspraak en er zijn wat dingen om op te letten. 

Hoe gezond je koffie is, hangt er grotendeels vanaf hoe jij je bakkie het liefste drinkt. 

Je kunt je koffie het beste zwart drinken. Als je veel suiker toevoegt, valt het gezonde effect een beetje in het niet.

Bovendien kan suiker zorgen voor meer vetopslag. Als je suiker gebruikt in je koffie kan dat ongemerkt aardig oplopen. Als je zoetjes met calorieën gebruikt zorgt dit voor een hogere energie-inname. Als je veel koffie drinkt, kan het aantal extra calorieën al snel oplopen.

Als je een echte zoetekauw bent en je koffie zonder suiker niet wegkrijgt, kun je proberen om het aantal koppen koffie per dag te minderen. Een andere optie is om calorievrije zoetstoffen te gebruiken, zoals stevia.

Vind je het lastig om suiker te laten staan? Lees dan eens onze tips om van je suikerverslaving af te komen. 

Samenvatting:

Het drinken van koffie kan de kans op een beroerte en diabetes type II (suikerziekte) verkleinen. Daarnaast bevat koffie diverse belangrijke vitamines.

Is koffie met honing gezond?

Je hoort ook wel eens de tip om koffie met honing te proberen. Maar is koffie met honing dan gezond? Ook honing is suiker en staat niet in de Schijf van Vijf. Koffie met honing dus ook niet.

Wel is het zo dat honing ook verschillende positieve eigenschappen heeft. Zo heeft honing een antibacteriële werking en bevat het veel antioxidanten.

Wil je graag koffie met honing drinken? Doe het dan met mate en wissel bijvoorbeeld af met zwarte koffie.

Een andere tip is om je koffie te drinken met kaneel. Kaneel maakt je koffie op een gezonde manier wat zoeter en heeft bovendien vele gezondheidsvoordelen. Zo houdt het je bloedsuikerspiegel stabieler en bovendien kan kaneel de werking van antioxidanten versterken [3]. Ook met (suikervrij) vanille-extract geef je je koffie een lekkere smaak. 

Je kunt er tevens voor kiezen om specerijen aan je koffie toe te voegen, bijvoorbeeld peper en gember. Zo maak je je koffie nog gezonder en ga je voor een ware smaakbeleving.

Experimenteer er vooral op los.

Hoe maak jij jouw koffie extra gezond? Laat het ons weten in een reactie. Goeie tips zijn meer dan welkom! 

Samenvatting:
Koffie met honing is net als koffie met suiker een ongezondere keuze. Je kunt koffie ook met andere voedingsmiddelen een ander smaakje geven, zoals met kaneel of gember.

Positieve effecten van koffie

Dat (zwarte) koffie gezondheidsvoordelen heeft, staat wat ons betreft als een paal boven water. We zetten de opvallendste voordelen van koffie op een rij.

Betere (sport)prestaties

Een van de meest bekende stoffen in koffie is toch wel de cafeïne. Dit verkwikkende stofje geeft je die bekende oppepper. Cafeïne werkt snel: het effect ervan is al binnen een half uurtje te merken. Cafeïne blokkeert de lichaamseigen stof adenosine, een stofje dat je van nature slaperig maakt en dat je zenuwactiviteit doet afnemen. 

Cafeïne heeft daarnaast invloed op het gelukshormoon serotonine en dopamine, waardoor je een prettig gevoel ervaart.

Cafeïne heeft een stimulerend effect op je concentratie en je prestatie. Ook geeft het je het gevoel dat je meer energie hebt en verbetert het je alertheid en motivatie [4]. 

Als je gaat sporten kan cafeïne helpen je voor langere tijd in te spannen. Zo draagt je koffietje dus ook bij aan een sportieve levensstijl.

Drink je bakkie het beste zo’n 20 tot 30 minuten voor je training om optimaal van het effect te profiteren.

Bescherming tegen bepaalde ziekten

De gezonde antioxidanten in koffie zorgen ervoor dat je HDL cholesterol (het goede cholesterol) wordt verhoogd. HDL-cholesterol helpt bij het opruimen van het slechte cholesterol in je bloed. Met een hogere waarde aan HDL-cholesterol in je bloed, heb je mogelijk minder kans op hart- en vaatziekten [5].

Daarnaast is het wetenschappelijk aangetoond dat antioxidanten in koffie tegen ziektes als alzheimer (een vorm van dementie), diabetes type 2 (suikerziekte) en parkinson kunnen beschermen. 

Een bakkie pleur voor je humeur

Het drinken van koffie brengt een aantal opmerkelijke gezondheidsvoordelen met zich mee.

Zo is er aangetoond dat koffie de kans op een depressie vermindert. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die meer dan 4 bakkies koffie per dag drinken ruim 50% minder kans hebben om zelfmoord te plegen als gevolg van een depressie. 

Een ander onderzoek – aan de Universiteit van Harvard – toonde aan dat vrouwen die meer dan 4 koppen koffie per dag drinken, 20% minder kans hebben om een depressie te ontwikkelen.

Als je deze onderzoeken bekijkt, zou je haast denken dat 4 kopjes koffie per dag het magische getal is. Maar is dit wel zo? 

Samenvatting:
De cafeïne in koffie heeft vele gezondheidsvoordelen. Zo maakt het je alerter, verbetert het je concentratie en krijg je er meer energie van.

Hoeveel kopjes koffie per dag is gezond?

Het Voedingscentrum raadt aan om maximaal (jawel) 4 koppen koffie per dag te drinken. Dit heeft te maken met de hoeveelheid cafeïne, al is niet iedereen hier even gevoelig voor. Maar de richtlijn heeft ook te maken met een ander stofje dat van nature in koffie voorkomt: cafestol.

Cafestol verhoogt het LDL-cholesterol in het bloed. Dit is het slechte cholesterol dat de kans op een hersenbloeding of hartaanval kan vergroten.

(Waarom) is gefilterde koffie gezonder?

Naast wat je in je koffie doet, heeft ook de manier waarop je je koffie zet (en de bonen die je gebruikt) een effect op hoe gezond jouw koffie is. Zo is ongefilterde koffie het meest ongezond. 

De hoeveelheid cafestol in jouw kop koffie wordt bepaald door de manier waarop je koffie wordt gezet. Bij filterkoffie blijft cafestol achter in het papieren filter. Cafestol kan het slechte cholesterol (LDL) verhogen, waardoor je een grotere kans hebt op hart- en vaatziekten.

Daarom is filterkoffie gezonder dan koffie die op een andere manier gezet wordt. Good old filterkoffie is dus helemaal zo gek nog niet. 

Filterkoffie is gezonder, omdat het het minste cafestol bevat. Maar ook oploskoffie, koffie van koffiepads of koffie die wordt gezet met een percolator bevatten in verhouding weinig cafestol. Espresso en koffie van cups bevatten een matige hoeveelheid cafestol. 

Samenvatting:
Filterkoffie is gezonder, omdat het minder cafestol bevat. Dit is een stof die bij filterkoffie achterblijft in de filter en je slechte cholesterol (LDL) kan verhogen.

Is Turkse koffie gezond?

Drink jij het liefst kookkoffie (ook wel Turkse koffie of Griekse koffie genoemd) of koffie die gezet is met een cafetière (French press)?

Helaas.

In dit geval is het verstandig om je koffieconsumptie eens goed onder de loep te nemen. In de koffie uit deze zetmethodes zit namelijk veel cafestol. 

Als je veel van deze koffie drinkt, kan dit je cholesterol verhogen. Voor Turkse/Griekse koffie en koffie uit de cafetiere geldt zelfs het advies om niet meer dan één kopje per dag te drinken. 

Drink je vooral koffie uit de automaat bijvoorbeeld op werk?

Bij koffie uit de automaat hangt het af van wat voor filter er wordt gebruikt. Zo houdt een metalen of nylon filter minder cafestol tegen dan een papieren filter. 

Wat voor filter er wordt gebruikt, kun je aan de buitenkant niet zien. Maak jij je zorgen of de koffie op je werk wel gezond is? Vraag het gerust na bij de leverancier!

Zit er een vloeibaar koffieconcentraat in het automaat? In vloeibare concentraten zit weinig cafestol. 

De hoeveelheid cafestol verschilt trouwens ook nog per type koffie en ook per merk. Als je koffie-cupjes gebruikt, is dit voor jou ook interessant. Uit een test van de Consumentenbond bleek dat koffie die met espresso-cupjes werd gezet tot wel de helft minder cafestol bevat dan koffie die met Lungo-cups werd bereid. 

Koffie en acrylamide

Naast het cafestol dat in koffie zit, hoor je ook wel eens verhalen dat koffie schadelijk kan zijn door de aanwezige acrylamide. Dit is een stofje dat vrijkomt bij het roosteren van koffiebonen (hetzelfde stofje dat bijvoorbeeld ook in te donker gebakken aardappels zit). 

Dierstudies hebben aangetoond dat deze stof schadelijk is. Bij mensen kan het zijn dat het binnenkrijgen van een hogere dosis schadelijk is. 

Als we kijken naar de gemiddelde koffieconsumptie in Nederland, is het onwaarschijnlijk dat de hoeveelheid acrylamide schadelijk is, meldt het Voedingscentrum op zijn website.

De hoeveelheid acrylamide in jouw bakkie troost hangt af van hoe de bonen gebrand worden en de soort koffie. Robustabonen bevatten doorgaans meer acrylamide dan de Arabicaboon. 

Sommige mensen zweren bij groene koffie. Dit is ongebrande koffie en wordt vaak als extract aangeboden om thee van te zetten. Ook groene koffie is gezond, omdat het veel antioxidanten en chlorogeenzuur bevat, net als gewone koffie trouwens. 

Samenvatting:
Door het roosteren van koffiebonen ontstaat er acrylamide. Op basis van dierstudies wordt verwacht dat dit in hoge dosis schadelijk is voor mensen. Bij normale comsumptie van koffie hoef je je hier geen zorgen over te maken.

Wat doet cafeïne met je?

Cafeïne beïnvloed het deel van je hersenen dat invloed heeft op je energieniveau. Door cafeïne nemen activerende stoffen als dopamine en adrenaline toe. Hierdoor word je waakzamer en voel je je alert. Door cafeïne neemt de bloedtoevoer naar je hersenen toe en je hart gaat sneller slaan. 

Te veel koffie gevolgen

Een teveel aan cafeïne ervoor zorgen dat je bepaalde klachten krijgt. Mensen die gevoelig zijn voor cafeïne hebben hier sneller last van. Als je te vaak cafeïne in je lijf hebt, kunnen de klieren die adrenaline produceren overbelast raken. Hierdoor kun je op den duur last krijgen van chronische stress. 

Ook spanningshoofdpijn is een veelgehoorde klacht van te veel koffie [6]. De een is hier gevoelig voor dan de ander.

Typische symptomen van te veel koffie (of beter, te veel cafeïne) zijn:

• Hartkloppingen
• Duizeligheid/oorsuizen
• Prikkelbaarheid
• Trillerigheid
• Angstgevoelens

Koffie is gezond, maar let dus wel op de dosering. Ook als je gevoelig bent voor cafeïne profiteer je van de gezondheidseffecten van koffie. Maar het is wel slim om de dosering aan te passen als je merkt dat er last van hebt (nee, constant ‘hyper’ of rusteloos zijn is geen standaardmodus). 

Daarnaast kan (te veel) koffie de kwaliteit van je slaap aantasten. Als je hier gevoelig voor bent, is het verstandig om ongeveer 6 uur voor het slapengaan geen koffie meer te drinken.

Een ander belangrijk punt dat we hier gaan noemen, is de invloed van cafeïne op cortisol (juist, het stresshormoon).

Cafeïne kan de uitscheiding van cortisol verhogen [7]. Een teveel aan cortisol stimuleert de aanmaak van buikvet. 

Toch lijkt het erop dat we ons daar niet druk om moeten maken. Helemaal niet zelfs.

Een verhoging van het cortisol-niveau wordt eerder veroorzaakt door chronische stress dan door een bak koffie op zijn tijd. Koffie is dus niet per se slecht voor buikvet, maar drink er ook weer niet te veel van. Koffie is wel slecht voor het buikvet als je het drinkt met veel suiker en/of melk of standaard met een koekje erbij.

Samenvatting:
Te veel koffie drinken kan zorgen voor meerdere klachten, zoals angstgevoelens en hartkloppingen. Als je gevoelig bent voor cafeïne ervaar je deze klachten sneller.

Hoeveel koffie is te veel? 

Hoe veel koffie te veel is, hangt af van de zetmethode en ook van hoe gevoelig je bent voor cafeïne.

Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan 4 koppen per dag te drinken, maar de Consumentenbond geeft advies voor een maximaal aantal kopjes per dag dat je kunt drinken voordat koffie een opvallend effect heeft op je cholesterolgehalte [8].

Filterkoffie, koffie van koffiepads en oploskoffie bevatten zo weinig cafestol dat je ze onbeperkt kunt drinken wat betreft het effect op het (slechte) cholesterol. Bij capsules, koffie uit een italiaans espressopotje of espresso ligt het advies op 2 tot 3 koppen per dag. 

Maar niet alleen aan de dagelijkse hoeveelheid cafestol zit een limiet. Ook kun je te veel cafeïne drinken.

Het Voedingscentrum stelt dat gezonde volwassenen ongeveer 400 mg cafeïne per dag kunnen innemen. Dat komt neer op maximaal 6 kopjes van 125 milliliter per dag (als je verder geen andere dranken met cafeïne drinkt). 

Samenvatting:
Te veel cafeïne is schadelijk voor je. Een goede richtlijn is om maximaal 400 mg cafeïne per dag binnen te krijgen. Als je geen andere cafeïnebevattende dranken drinkt, komt dit neer op circa 6 kopjes koffie van 125 mililiter per dag.

In dit artikel lees je meer over met koffie afvallen.

Conclusie, is koffie gezond?

Koffie is gezond en kent vele gezondheidsvoordelen. Het is beter om je koffie zwart te drinken en ook qua zetmethode zit er nogal wat verschil in welke koffie het meest gezond is.

Dat je van koffie zou afvallen, is op dit moment onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd. Wél kan het zijn dat je door de cafeïne actiever bent en meer energie hebt om te bewegen. 

Een wondermiddel om af te vallen bestaat niet. Uiteindelijk gaat toch om een gezonde levensstijl en inzicht in wat je eet (en drinkt). Maar het moet ook leuk blijven natuurlijk! 

Met onze 3 Weken Afslank Challenge val jij in 3 weken (gegarandeerd) 5 tot 10 kilo af, zonder hongergevoel. Ook hoef je niet per se te sporten, tenzij je dit lekker vindt natuurlijk. 

Met de Maatje Minder Methode verlies je kilo’s op een manier die bij je past en met volledige support van al je maatjes.

En ja, zelfs een keer iets lekkers bij die kop (zwarte) koffie mag. Want koffie is dan misschien gezond, maar genieten is dat zeker ook!

Deel dit artikel met je maatjes