Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Ontdek Jouw Hormoontype!

Doe de quiz, stel je hormoontype vast en ontdek welke voeding en beweging jouw lichaam nodig heeft.

Is karnemelk gezond? En waarom wel of niet?

Author Image
Geschreven door:
Laatst bijgewerkt op
Dit artikel is gecontroleerd door: Jeroen Meijerink, Voedingsdeskundige
Nederland is een van de weinige landen waar karnemelk wordt gedronken. Is dit ook een gezond zuivelproduct? Waarom wel of waarom niet? Lees snel verder om dit te ontdekken.
Is karnemelk gezond of kan je het beter niet drinken?
Laatste update:
Wetenschappelijk_onderbouwd1

Wetenschappelijk onderbouwd

Gecontroleerd_door_expert1

Gecontroleerd door expert

Laatste_update1

Laatste update:

Deel dit artikel met je maatjes

Is karnemelk gezond of ongezond?

Karnemelk is een gezond product. Het is net als andere melksoorten rijk aan eiwitten. Als je op zoek bent naar een melkproduct met een laag vetgehalte is het een goede keuze.

Als je niet van de smaak van karnemelk houdt hoef je echter niet per se karnemelk te drinken. Een glas magere melk heeft namelijk ongeveer evenveel vetten (0,2 gram vet) en bevat meer eiwitten (9,3 gram) (1).

Karnemelk heeft ten opzichte van normale melk echter wel andere gezondheidsvoordelen. Dit komt, doordat het product gefermenteerd is. Door de fermentatie bevat het melkzuurbacteriën, die diverse positieve effecten op de gezondheid kunnen hebben (2).

Samenvatting
Karnemelk is een gezond product. Het heeft doordat het gefermenteerd is extra gezondheidsvoordelen ten opzichte van normale melk.

Wat is karnemelk?

Karnemelk wordt ook wel botermelk genoemd. In het Engels wordt het namelijk buttermilk genoemd. Het is een vetarm zuivelproduct met een zurige smaak door de melkzuur.

Karnemelk is een gefermenteerd zuivelproduct en wordt gemaakt van rauwe melk.

Fermenteren betekent dat gisten, schimmels of bacteriën stoffen hebben omgezet in een product. Dit zorgt ervoor dat het uiterlijk, de geur, smaak en/of zuurgraad van het voedingsmiddel verandert (3).

Bij karnemelk wordt dit gedaan met bacteriën. Karnemelk bestaat uit een lactose, water en het melkeiwit caseïne. 

Er zijn drie soorten karnemelk te koop, namelijk de normale variant, boeren karnemelk en biologische karnemelk. De boerenkarnemelk bevat iets meer vetten en er is suiker aan toegevoegd. Ondanks dat boerenkarnemelk meer suikers bevat is boeren karnemelk gezond.

De biologische karnemelk is gemaakt van melk van koeien met een vrijer leven, die veel buiten lopen en biologische voeding eten. Hoe vrij de koeien leven hangt af van de soort biologische karnemelk.

Wettelijk moeten de boeren voldoen aan een aantal eisen om het biologische karnemelk te mogen noemen.

Samenvatting
Karnemelk is een gefermenteerde melk. Het heeft een zure smaak en heeft een laag vetgehalte.

Hoe wordt karnemelk gemaakt?

Karnemelk komt dus niet kant- en klaar uit de koe. Dit is overigens ook niet het geval bij normale melk. Alleen rauwe koemelk komt direct uit de koe. Andere soorten melk wordt eerst gepasteuriseerd.

Karnemelk wordt ook gepasteuriseerd. Zo worden schadelijke bacteriën onschadelijk gemaakt. Hierdoor is de melk langer houdbaar.

Na dit proces gaat de melk op fermentatie temperatuur in een speciale karnemelk tank. In deze tank wordt de melk aangezuurd met bacteriën en 16 uur lang ‘gekarnd’.

Karnen is de benaming voor een proces waarbij vetbolletjes samenklonteren tot boterklontjes. Na dit proces worden de boterklontjes gefilterd uit de melk.

Hierdoor ontstaat de karnemelk, dat vetarm en zuur van smaak is.

Samenvatting
Karnemelk wordt gemaakt van rauwe melk. Het wordt eerst gepasteuriseerd en daarna gekarnd. Hierbij worden er bacteriën toegevoegd en het meeste vet wordt uit de melk gefilterd. 

Wat zijn de voedingswaarden van karnemelk?

In een beker van 250 ml karnemelk zitten de onderstaande voedingswaarden.

  • 75 kcal energie
  • 0,5 gram vet
    0,2 gram verzadigd vet
  • 9 gram koolhydraten
    Waarvan 9 gram koolhydraten
  • 0 gram vezels
  • 7,5 gram eiwit
  • 0,22 gram zout (1)

Welke voedingsstoffen bevat karnemelk?

Hieronder lees je de voedingsstoffen in een beker (250 ml) karnemelk. 

VoedingsstofHoeveelheidAanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH)
Kalium340 mg3500 mg
Calcium273 mgMannen en vrouwen 18-24 jaar: 1000 mg
Mannen 25-69 jaar en vrouwen 25-49 jaar 950 mg
Vrouwen 60-69 jaar 1100 mg
Magnesium25 mgMannen 350 mg
Vrouwen 300 mg
IJzer0 mgMannen en vrouwen die niet menstrueren 11 g
Vrouwen die wel menstrueren 16 mg*
Selenium3 μg70 μg
Vitamine A5 μgMannen 800 μg
Vrouwen 680 μg
Vitamine D0 μg10 μg
>70 jaar
Mensen met een getinte huid
Mensen die weinig buiten komen en/of hun handen en gezicht bedekken 20 μg
Vitamine E0,8 mgMannen 13 mg
Vrouwen 11 mg
Thiamine (vitamine B1)0,05 mg0,1 mg
Riboflavine (vitamine B2)0,38 mg1,6 mg
VItamine B60,07 mgMannen en vrouwen 1,5 mg
Mannen >50 jaar 1,8 mg
Foliumzuur20 μg300 μg
Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven 400 μg
Vitamine B120,43 μg2,8 μg
Niacine0,3 mg 16 mg 
Vitamine C0 mg 75 mg
Jodium37 μg (1)150 μg
Zwangere vrouwen en/of vrouwen die borstvoeding geven 200 μg (4).

Met het drinken van een glas karnemelk krijg je veel van belangrijke vetoplosbare vitamines binnen, zoals vitamine B12, vitamine B1 en vitamine B2. Met een glas karnemelk krijg je maar liefst 50% van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid Thiamine (vitamine B1) binnen.

Karnemelk is ook een belangrijk bron van calcium. Met slechts een glas karnemelk krijg je circa 28,7% van je Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid calcium binnen.

Daarnaast draagt het drinken van karnemelk onder andere bij aan het voldoende binnenkrijgen van jodium. Met een glas karnemelk krijg je namelijk 18,5% van de ADH jodium binnen.

Samenvatting
Karnemelk bevat veel diverse voedingsstoffen. Het bevat voornamelijk veel calcium en b-vitamines, waaronder vitamine B12. Daarnaast bevat karnemelk ook relatief veel van het belangrijke mineraal jodium.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van karnemelk?

Hoe gezond is karnemelk dan? Karnemelk heeft verschillende goede eigenschappen. Zo is het rijk aan eiwitten en is het een belangrijke bron van calcium.

Hieronder lees je meer over de gezondheidsvoordelen van karnemelk.

Het bevat veel eiwitten

In een glas karnemelk zit maar liefst 7,5 gram eiwitten. Hierdoor valt het onder de eiwitrijke voedingsmiddelen.

Eiwitten zijn een belangrijke bouwstof van ons lichaam. Het is onder andere belangrijk voor de aanmaak van nieuwe cellen, spiermassa en het behouden van een goede weerstand (5).

Eiwitten kunnen ook zorgen voor een langer verzadigd gevoel. Hierdoor kan het drinken van karnemelk de kans op het ontwikkelen van overgewicht verkleinen. Het kan ook helpen om op gewicht te komen.

Wil je graag gezond op gewicht komen? Volg dan onze gratis afslank training.

Het is een belangrijke bron van calcium

Net als andere soorten zuivel is karnemelk een belangrijke bron van calcium. Een groot deel van onze Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid calcium halen we uit zuivelproducten. Calcium zit ook in groenten, maar in een veel kleinere hoeveelheid.

Calcium is onder andere belangrijk voor de opbouw en het onderhoud van je gebit en botten (6).

Het bevat vitamine K

Vitamine K wordt ook wel fylochinon genoemd. Steeds meer onderzoeken laten zien dat vitamine K een belangrijke rol speelt bij de aanmaak van botten.

Mogelijk kan het ook het risico op osteoporose (botontkalking) verkleinen. Daarnaast is het van groot belang van een goede bloedstolling (7).

Het draagt bij aan de inname van jodium

Jodium is een erg belangrijk essentieel mineraal. Het zorgt onder andere voor een goede werking van de schildklier. De schildklier produceert schildklierhormoon, die onder meer belangrijk zijn voor je stofwisseling en goede groei.

Nederlanders krijgen een groot deel van hun behoefte aan jodium binnen via brood.

Als je geen brood eet of glutenvrij brood moet je je jodium binnenkrijgen via andere bronnen. Voor deze mensen is zuivel daarom een extra belangrijk bron van jodium (8).

Het verkleint het risico op krijgen van darmkanker

Uit onderzoek blijkt dat een inname van in totaal 200 gram melk per dag zorgt voor een 10% lager risico op darmkanker. Als je in totaal 400 gram zuivel per dag binnenkrijgt heeft dit een nog groter positief effect. Het risico op darmkanker wordt dan namelijk zelfs 15% lager.

Onder zuivel vallen ook producten, zoals yoghurt (9).

Het bevat melkzuurbacteriën en andere probiotische bacteriën

De melkzuurbacteriën maken karnemelk extra gezond. Gefermenteerde producten -zoals zuurkool- bevatten melkzuurbacteriën.

Alhoewel de benaming ‘bacteriën’ het doet vermoeden, maken deze bacteriën je niet ziek. Dit zijn juist goede bacteriën. 

Ons lichaam bevat veel bacteriën die onze gezondheid juist ondersteunen. Zonder bacteriën kunnen we niet leven. Deze melkzuurbacteriën worden ook wel probiotica genoemd. Dit is Grieks en betekent letterlijk ‘voor leven’.

Deze melkzuurbacteriën kunnen bij sommige mensen diverse gezondheidseffecten hebben.

Zo kan het bij bepaalde mensen hun weerstand verbeteren, de vertering verbeteren, darmproblemen verminderen en de tijd van remissie verlengen bij darmziekten, zoals de Ziekte van Crohn (2).

De melkzuurbacteriën zouden de darmflora verbeteren, doordat het helpt om meer gezonde darmbacteriën te krijgen. Mensen met darmproblemen hebben vaak minder gezonde darmbacteriën, wat zorgt voor de maag- en darmproblemen. 

Of karnemelk gezond voor de darmen is nog niet helemaal duidelijk. omdat de bewijzen hiervoor nog niet vast staan.

Verschillende onderzoeken laten wel aanwijzingen zien, maar er moet nog beter onderzoek naar worden uitgevoerd. 

Kefir bevat net als karnemelk melkzuurbacteriën, waardoor het mogelijk dezelfde gezondheidseffecten kan hebben. In dit artikel lees je meer over gezondheid en kefir.

Daarnaast is karnemelk nog om een andere reden gezond. Het bevat onder andere fosfor wat belangrijk is voor de botten en mogelijk een belangrijke rol kan spelen bij de behandeling van botontkalking (10). Door onder andere de b-vitamines is karnemelk gezond voor de huid.

Samenvatting
Karnemelk is onder andere gezond doordat het rijk is aan eiwitten. Daarnaast bevat het belangrijke vitamines en mineralen, die van belang zijn voor gezonde botten. Het heeft bovendien door de melkzuurbacteriën mogelijk een positief effect op de darmgezondheid.

Helpt karnemelk met afvallen?

Het drinken van karnemelk kan helpen met afvallen. Een van de redenen is doordat het veel eiwitten en weinig calorieën bevat.

Dit kan zorgen voor een langer verzadigd gevoel, wat afvallen makkelijker kan maken. In dit artikel lees je meer over afvallen met karnemelk.

Is karnemelk gezonder dan normale melk?

Er kan niet per se worden gezegd dat karnemelk gezonder is dan normale melk. Het hangt per persoon af wat gezonder is. Voor bijvoorbeeld een persoon die lactose-intolerant is, kan karnemelk een gezondere keuze zijn.

Karnemelk bevat namelijk minder lactose. Hierdoor verdragen mensen met een lactose-intolerantie karnemelk vaak beter dan normale melk.

Karnemelk is ook erg laag qua vetten, waardoor het een goede keuze is als je niet te veel vetten wilt binnenkrijgen. Het is daardoor bijvoorbeeld handig als je na het sporten voornamelijk eiwitten wilt binnenkrijgen.

Als de rest van je voedingspatroon erg laag is qua vetten is normale melk juist een betere keuze. In vet zit namelijk ook belangrijke vetoplosbare vitamines die je nodig hebt, zoals vitamine A.

Samenvatting
Of karnemelk of normale melk een betere keuze is hangt af per persoon. Het hangt ook af van wat je de rest van de dag hebt gegeten. 

Hoeveel karnemelk mag je drinken per dag?

Er is geen speciale richtlijn van hoeveel karnemelk je per dag mag drinken. Je kunt hiervoor de richtlijn aanhouden van hoeveel zuivel in het algemeen gezond is om te drinken.

Voor mensen tussen de 19 en 50 jaar is het advies om ten minste 2 tot 3 glazen (300-450 gram) zuivel per dag te drinken.

Daarnaast mag je ook 2 plakken kaas (40 gram) per dag eten. Je kunt dit ook deels compenseren of verspreiden over de de week.

Als je ouder wordt mag je meer zuivel eten of drinken. Voor mannen van 51 tot 70 is het advies ten minste drie glazen (450 gram) per dag. Voor vrouwen van dezelfde leeftijd is het advies 3 tot 4 glazen (450-600 gram) per dag.

Het advies voor vrouwen is hoger, omdat vrouwen rond deze leeftijd in de overgang raken. Tijdens de overgang verliezen vrouwen snel een grote hoeveelheid spiermassa.

Door meer eiwitten te eten kun je de hoeveelheid spiermassa die je verliest iets beperken. 

Voor mannen en vrouwen boven de 70 jaar is het advies om ten minste 4 glazen (600 gram) zuivel per dag te drinken (9). Dit komt, doordat de botgezondheid achteruitgaat als we ouder worden.

Dit hoeft natuurlijk niet alleen karnemelk te zijn. Je kunt variëren in soorten melk en yoghurt. Je mag ook meer zuivel nemen, maar het is belangrijk om te variëren in de voedingsmiddelen die je eet.

Elk voedingsmiddel bevat namelijk weer andere belangrijke voedingsstoffen. Als je te eenzijdig eet krijg je op de lange termijn tekorten van bepaalde voedingsstoffen.

Samenvatting
Het advies voor mannen en vrouwen tussen de 19 en 50 jaar is om ten minste 2 tot 3 glazen zuivel per dag te drinken. Naarmate je ouder wordt is het advies om meer te nemen. Dit komt, doordat je botgezondheid achteruit gaat en je spiermassa verliest.

Voor wie is karnemelk niet gezond?

Voor de meeste mensen is karnemelk gezond. Helaas zijn er ook een aantal mensen waarvoor karnemelk niet gezond is.

Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn voor mensen met een lactose-intolerantie. Mensen met een lactose-intolerantie kunnen lactose (melksuiker) niet of niet volledig verteren. Hierdoor krijgen ze diverse maag- en darmklachten, zoals diarree en winderigheid.

Meestal missen deze mensen de enzymen die de meervoudige suiker lactose kan splitsen in de enkelvoudige suikers glucose en galactose.

Wist je dat er in de wereld meer mensen zijn die wél een lactose-intolerantie hebben dan niet een lactose-intolerantie hebben?

Vroeger dronken we geen lactose, waardoor mensen het niet konden verteren. Waardoor dit nu wel kan, is nog niet precies bekend (11).

Er zijn wel pilletjes te koop die mensen met een lactose-intolerantie kunnen nemen als ze iets met lactose willen eten of drinken. De pillen helpen om de lactose te verteren. Dit kan af en toe worden gebruikt.

De meeste mensen met een lactose-intolerantie kunnen wel een klein beetje karnemelk drinken. In karnemelk zit namelijk veel minder lactose dan in normale melk. Bij een kleine hoeveelheid ontstaan er geen klachten.

De hoeveelheid die gedronken kan worden zonder klachten wordt de drempelwaarde genoemd.

De drempelwaarde verschilt per persoon. Mensen met een lactose-intolerantie die ook last hebben van karnemelk kunnen als alternatief lactosevrije karnemelk drinken. In deze speciale karnemelk is de lactose al gesplitst.

Mensen met een koemelkeiwitallergie kunnen helemaal niet tegen karnemelk. Ze reageren namelijk op het eiwit in plaats van op een suiker. Bij elke hoeveelheid krijgen ze klachten.

De klachten kunnen wel overeenkomen met de klachten bij een lactose-intolerantie. Een koemelkeiwitallergie komt vooral voor bij baby’s en de meeste baby’s groeien hierover heen.

Helaas zijn er ook mensen die ook tijdens hun volwassen leven klachten blijven houden. Mensen met een koemelkeiwitallergie kunnen plantaardige dranken drinken als alternatief, zoals havermelk (12). In dit artikel lees je of havermelk gezond is.

Samenvatting
Karnemelk is voor sommige mensen met een lactose-intolerantie niet gezond. De meeste mensen met een lactose-intolerantie kunnen een kleine hoeveelheid karnemelk verdragen, doordat het minder lactose bevat dan normale melk. Mensen met een koemelkeiwitallergie moeten karnemelk vermijden. 

Conclusie

Karnemelk is gezond net als andere melkproducten. Vergeleken met halfvolle melk en volle melk bevat het weinig vetten, maar ook iets minder eiwitten. Qua hoeveelheid vetten is karnemelk te vergelijken met magere melk.

Veel van de gezondheidsvoordelen van karnemelk zijn hetzelfde als van andere soorten zuivel. Het grote verschil met andere melk is dat karnemelk gefermenteerd is en hierdoor melkzuurbacteriën bevat.

Door de melkzuurbacteriën heeft karnemelk mogelijke extra gezondheidsvoordelen, zoals het verbeteren van de darmgezondheid.

Yoghurt is echter ook gefermenteerd, waardoor dit een goed alternatief is als je niet van de zure smaak van karnemelk houdt. Kefir is tevens een gefermenteerde drank dat als alternatief kan worden gedronken. In dit artikel lees je hoe je kunt afvallen met kefir.

Wil je nog meer weten over welke voedingsmiddelen gezond zijn? En wil je ook afvallen? Bekijk dan eens onze 3 Weken Afslank Challenge.

Tijdens deze Challenge leer je hoe je met gezonde voeding snel kunt afslanken. Je krijgt ook toegang tot onze actieve en besloten Facebookgroep. Hier kan je met andere deelnemers van de Challenge je ervaringen uitwisselen en vragen stellen.

3 weken afslank Challenge Mock up nieuw bonus 1200 × 1200px 1200 × 800px 1200 × 700px
Bronvermelding
1. https://mijn.voedingscentrum.nl/nl/eetmeter/
2. https://www.dietcetera.nl/voedingsstoffen/probiotica/
3. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/fermentatie.aspx4. https://mobiel.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/voedingscentrum/Documents/Professionals/Pers/Factsheets/Factsheet%20Aanbevelingen%20voor%20vitamines,%20mineralen%20en%20spoorelementen.pdf
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26797090/
6. https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1541-4337.12183
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3330619/
(gezon) https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30000537/
9. https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/zuivel-achtergronddocument-bij-richtlijnen-goede-voeding-2015
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14708952/
11. https://allesoverallergie.nl/pages/voedselallergie-koemelkallergie-bij-volwassenen
12. https://allesoverallergie.nl/pages/voedselallergie-lactose-intolerantie

Deel dit artikel met je maatjes

Onze nieuwste artikelen

2 reacties

    1. Hoi! als je gezond wil eten, dan is dat een samenspel van alles wat je eet en drinkt. 1 voedingsmiddel heeft niet veel effect op je algehele gezondheid. Karnemelk kan je drinken als je op gewicht wil blijven en als je wil afvallen 🙂

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *