Is Havermout Gezond? En waarom dan (of niet)?

Deel dit artikel met je maatjes

Havermout: als je menig social-kanaal moet geloven kun je je geen beter begin van je dag wensen. Maar is havermout gezond of ongezond en waarom dan wel?

In dit artikel leggen we uit hoe gezond havermout is en of het inderdaad zo’n gezond ontbijt is. Ook kijken we naar hoe je het het beste kunt eten en of elke dag havermout eten een goed idee is.

Ga er even lekker voor zitten en scroll snel verder voor alle antwoorden! 

Wat is het eigenlijk? 

Havermout wordt gemaakt van alle eetbare delen van de haverkorrel. Deze worden geplet en geknipt. Havermout valt onder de volkoren graanproducten. 

Het verschil tussen havermout en havervlokken is dat de laatste deels uit ongeplette haverkorrels bestaat. Het onderscheid zit dus met name in het verwerkingsproces. 

Hetzelfde geldt voor havergrutten. Dit zijn gesneden haverkorrels die niet geplet worden. Hierdoor hebben ze wat meer een haversmaak en meer bite. Havermout is daarentegen lekker ‘luchtig’. 

Omdat de korrel kleiner is, is de bereidingstijd van havermout korter. Dat is ook het enige verschil tussen fijne havervlokken (zoals havermout) en de grove havervlokken. Qua voedingswaarde zijn de soorten gelijk. Vaak wordt havermout uit de supermarkt voorgestoomd. Met voorgekookte havermout kun je nog sneller van een gezond maaltje genieten.

Samenvatting
Havermout wordt gemaakt van volkoren graan. Het wordt gemaakt van geplette en geknipte haverkorrels. Het verschil met havervlokken (en havergrutten) is het verwerkingsproces. Havermoutkorrels worden ook wel fijne havervlokken genoemd.

Hoe gezond is havermout?

Havermout heeft een erg gezonde reputatie, maar klopt dat eigenlijk wel? Dat hangt er een beetje vanaf hoe je je havermout bereidt. Needless to say, maar als je suiker of zout toevoegt, wordt je kommetje havermout-pap minder gezond. Pas ook op met gedroogde vruchten. Deze bevatten vaak veel suiker.

Je hebt vast wel eens ergens gehoord dat havermout-koekjes gezond zijn. Aan deze koekjes wordt vaak veel suiker en verzadigd vet toegevoegd. Hetzelfde geldt voor voorverpakte repen. Prima voor een keer, maar goed om je hier bewust van te zijn. 

Als je van de gezondheidsvoordelen van havermout wilt profiteren, eet je het bij voorkeur zo puur mogelijk. 

In de basis is havermout namelijk zeker gezond. Het is een goede bron van eiwitten, B-vitamines en mineralen. En natuurlijk van vezels. Vezels dragen bij aan een goede spijsvertering en kunnen ze het risico op darmkanker verminderen [1].

Bovendien zorgen ze voor een verzadigd gevoel. Dat is ook de reden dat havermout en afvallen goed samen kunnen gaan.

Samenvatting
Hoe gezond havermout is, ligt eraan hoe je het klaarmaakt. Havermout-koekjes kunnen gezond zijn, maar bevatten vaak veel suiker of zout. Eet je fijne havervlokken het liefst zo puur mogelijk.

Waar is havermout goed voor?

Nu we weten dat volkoren havermout gezond is, zijn we wel benieuwd naar wat het voor je doet. Hoe klein ze ook zijn, de fijne havervlokken kunnen een positief effect hebben op je gezondheid. Hieronder leggen we uit waarom havermout gezond is.

Gezondheidsvoordelen havermout

Hieronder vind je een overzicht met de voordelen van havermout. Mis je er een? Laat het ons vooral weten in een reactie onder het artikel! 

Voor een gezond hart

Het is bewezen dat vezels de kans op hart- en vaatziekten kunnen verlagen. Door het eten van 25 tot 29 gram vezels per dag kan de kans op hart- en vaatziekten met tot wel dertig procent afnemen [2]. 

Volgens de Maag Lever Darm Stichting eet driekwart van de Nederlanders te weinig vezels [3]. Met een kommetje (ongeveer 40 gram havermout) krijg je al bijna 3 gram vezels binnen [4].

Wij zeggen: alle beetjes helpen! Een andere reden dat havermout gezond is voor je hart, is het effect dat het heeft op je cholesterolwaarden. Tip: combineer het met banaan om meer vezels binnen te krijgen.

Samenvatting
Het eten van volkoren producten kan de kans op hart- en vaatziekten verkleinen. Dit komt door de aanwezige vezels.

Goed voor je cholesterol

Havermout heeft een cholesterolverlagend effect. En dit zeggen wij natuurlijk niet zomaar. Deze gezondheidsclaim is goedgekeurd door de Europese voedselautoriteit (EFSA) [5].

Cholesterol is een bouwstof voor cellen en hormonen. We hebben het nodig, maar een te hoog cholesterol vergroot de kans op hart- en vaatziekten. We maken daarbij verschil tussen het ‘goede’ cholesterol (HDL cholesterol) en het ‘slechte’ cholesterol het LDL cholesterol). 

Van de laatste is bekend dat een te hoog LDL cholesterol een rol speelt bij slagaderverkalking en het ontstaan van hart- en vaatziekten [6]. Bij slagaderverkalking (atherosclerose) wordt de wand van de slagaderen door verkalking dikker. Dit kan de bloedvaten vernauwen en problemen geven met de doorbloeding. 

Hoe hoger je slechte cholesterol is, hoe hoger het risico op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het bèta-glucan (een complexe vezel) in havermout kan helpen om het slechte cholesterolniveau te verlagen [7].

Samenvatting
Het eten van havermout heeft een aangetoond cholesterolverlagend effect. Een te hoog (LDL) cholesterol wordt in verband gebracht met het ontstaan van hart- en vaatziekten.

En voor een blije buik

Haver, en dus ook havermout, bevat veel oplosbare vezels. Deze zetten je darmen aan het werk en zorgen voor een soepele stoelgang. Vezels zorgen ook ervoor dat je lang een vol gevoel hebt. Dit zijn allemaal redenen dat havermout een gezond ontbijt is.

Bovendien dienen de oplosbare vezels in haver (vooral bèta-glucan) als voedsel voor de goede bacteriën in je darmen. Dit kan bijdragen aan een goede samenstelling van je darmbacteriën (ook wel je microbioom genoemd). Je microbioom is belangrijk voor een goede afweer. 

Maar het microbioom geeft ook signalen aan je hersenen en vice versa [8]. Er worden steeds meer aanwijzingen gevonden dat het microbioom een rol speelt in hoe jij je voelt. Zorgen voor een blije buik kan bijdragen aan een blije jij [9]. 

Samenvatting
De vezels in havermout zorgen voor een blije buik én voor een blije jij. De oplosbare vezel dient als voeding voor je goede darmbacteriën. Je darmbacteriën zijn belangrijk voor je afweer en kunnen ze zelfs invloed hebben op hoe goed jij je (ook mentaal) voelt. 

Kan bijdragen aan een stabiele bloedsuikerspiegel

Havermout kan bovendien bijdragen aan een stabiele bloedsuikerspiegel. De vezels in havermout kunnen mogelijk de insulinegevoeligheid verbeteren. Dit zorgt ervoor dat je lichaam beter op insuline reageert. 

Insuline is een hormoon dat glucose (suiker) uit je bloed vervoert naar de cellen. Als je lichaam niet goed reageert op insuline blijft de bloedsuikerspiegel hoog, wat voor diverse ontstekingen kan zorgen. 

Daarnaast bevat havermout veelal langzame koolhydraten. Deze worden langzaam opgenomen. Hierdoor blijft je bloedsuikerspiegel stabieler [10].

Samenvatting
Havermout kan bijdragen aan het stabiel houden van je bloedsuikerspiegel. 

Boordevol antioxidanten (waaronder een heel bijzondere)

Havermout bevat veel antioxidanten, waaronder vitamine E, bepaalde stikstof- en zwavelverbindingen, flavonoïden en sterolen [11]. Flavonoïden zijn stoffen die van nature aanwezig zijn in plantaardige voedingsmiddelen. Bij groente en fruit zorgen ze vaak voor de kleur. 

Sterolen zijn cholesterolachtige stoffen die in bepaalde plantensoorten voorkomen. Ze zorgen ervoor dat er minder cholesterol vanuit de darmen wordt opgenomen. Hierdoor kan het cholesterolniveau in je bloed dalen [12].

De antioxidanten uit het veelzijdige graan haver, beschermen je lichaam voor oxidatieve stress die veroorzaakt wordt door vrije radicalen. Vrije radicalen kunnen de cellen van je lichaam beschadigen. Van vitamine E weten we dat het een rol speelt in het voorkomen van vroegtijdige veroudering en het ontwikkelen van chronische ziekten.

Een bijzonder antioxidant dat alleen in haver is gevonden is avenanthramide (kort AVA’s). Deze unieke antioxidanten kunnen helpen om je bloeddruk te verlagen. Ook zouden AVA’s een ontstekingsremmende werking hebben en kunnen helpen bij huidklachten als jeuk.

Samenvatting
Havermout bevat veel antioxidanten. Deze beschermen je lichaam tegen schade. Een uniek antioxidant dat alleen in haver voorkomt is avenanthramide. Dit stofje staat bekend om ontstekingsremmende eigenschappen.

Van nature glutenvrij

Havermout is van nature glutenvrij. Dit is goed nieuws als je allergisch bent voor gluten. Doordat havermout vaak wordt verwerkt in fabrieken waar ook andere (glutenbevattende) granen ‘van de band rollen’, kan het wel zo zijn dat havermout met gluten wordt besmet. 

Kies daarom voor een variant waar duidelijk honderd procent glutenvrij op de verpakking staat vermeld. Zo weet je zeker dat je glutenvrije havermout te pakken hebt en er geen ‘kruisbestuiving’ heeft plaatsgevonden.

Samenvatting
Havermout is van nature glutenvrij, maar wordt vaak ‘besmet’ omdat in de fabrieken ook producten met gluten worden verwerkt. Zoek je glutenvrije havermout? Check dan altijd het etiket. 

Havermout voor de lijn 

Als je wilt afvallen is ontbijten met havermout zeker een goed idee. We hadden het al over de oplosbare vezels en hoe deze zorgen voor een verzadigd gevoel.

Uit onderzoek blijkt bovendien dat oplosbare vezels kunnen bijdragen aan het verminderen van buikvet [13]. Je leest er meer over in ons artikel over voedingsmiddelen die buikvet verbranden.

Havermout bevat daarnaast resistent zetmeel. Dit is een onverteerbaar zetmeel dat niet wordt verteerd door de dunne darm. Resistent zetmeel zou je vetverbranding een boost kunnen geven. Hier lees je meer over het onverteerbare zetmeel en afvallen met havermout. 

Samenvatting
Ontbijten met havermout is niet alleen gezond, maar kan ook helpen bij gewichtsverlies.

Is elke dag havermout eten gezond?

Een van de nadelen van havermout is dat ongekookte haver vocht aantrekt. Als je te veel ongekookte havermout eet, kan dit obstipatie (verstopping) veroorzaken. Door het vocht zet ongekookte havermout zich namelijk uit. Hierdoor vormt het een soort brok in je darmen. 

Gebruik daarom liever gekookte havermout. Houd het ook bij een bord havermout (dat is ongeveer 40 gram) per dag. Zo beperk je ook het aantal koolhydraten.

Samenvatting
Ongekookte havermout trekt vocht aan en kan verstopping veroorzaken. Als je (elke dag) havermout wilt eten, kun je het beste gekookte havermout gebruiken.

Nadelen havermout

Een ander mogelijk nadeel van havermout is namelijk dat het behoorlijk veel koolhydraten bevat. Zoals we al zeiden, gaat het hier om zogenaamde langzame koolhydraten die langzaam worden opgenomen (en dus geen grote schommelingen in je bloedsuikerspiegel veroorzaken). 

Als je een koolhydraatarm dieet of zelfs een ketogeen dieet volgt, kom je met een portie havermout al snel aan je maximale hoeveelheid koolhydraten. 

Je hoort weleens dat havermout ongezond is, omdat het fytinezuur bevat. Dit is een zogenaamd anti-nutriënt.

Het stofje beschermt planten tegen indringers, maar kan ervoor zorgen dat je voedingsstoffen minder goed opneemt. In een gevarieerd en gezond voedingspatroon zorgt het binnenkrijgen van een beetje fytinezuur doorgaans niet voor problemen.

Samenvatting
Havermout heeft wat nadelen (mogelijke verstopping, vrij veel koolhydraten en fytinezuur), maar daar is prima mee te dealen. Je kunt dus gerust elke dag havermout eten. Eet het met mate en gebruik bij voorkeur gekookte havermout.

Is havermout of brood gezonder?

Havermout levert net als brood de nodige koolhydraten (energie), eiwitten, vezels en mineralen. Op de vraag of havermout gezonder is dan brood is geen eenduidig antwoord te geven. Zeker als je met brood een wit bammetje bedoelt, is havermout als volkoren graansoort een betere keuze. 

Maar let op: sinds 1942 wordt aan het Nederlandse bakkerszout jodium toegevoegd. Dit is destijds besloten, omdat de voeding in Nederland te weinig jodium bevat (in ons kikkerlandje zit er weinig jodium in de bodem). 

Jodium speelt een belangrijke rol in de werking van de schildklier. Ook is voldoende jodium belangrijk voor de ontwikkeling van het ongeboren kind [14].

Ook nu de wetgeving hierover in 2008 is veranderd (en bakkerszout minder jodium bevat), blijft brood een belangrijke bron van jodium. Hoe gezond havermout ook is, je kunt brood beter niet helemaal vervangen. Eet je havermout als ontbijt, dan is een sneetje (volkoren) brood bij de lunch dus aan te raden (en andersom). 

Wil je toch helemaal geen brood eten? Let dan goed op je inname van jodium. Eet regelmatig vis en gebruik bijvoorbeeld jodiumbevattend zout tijdens het koken.

Samenvatting
Qua voedingswaarde zijn havermout en volkorenbrood even gezond. Omdat aan brood jodium wordt toegevoegd, kun je brood beter niet helemaal vervangen door havermout.

Zo haal je het beste uit je schaaltje havermout

Havermout is van zichzelf de perfecte basis voor een gezond ontbijt. De meesten kiezen ervoor om havermout-pap te bereiden. Ook Griekse yoghurt met havermout is gezond en een populaire keuze. In dit artikel lees je meer over hoe gezond Griekse yoghurt is. 

Zelf vinden wij het erg lekker om een overnight oat met havermout te maken. Je kookt de havermout dan niet maar laat deze weken in melk of yoghurt (eventueel met wat water). Zo’n oat dient minimaal vier uurtjes in de koelkast te staan. Zelf bereiden we hem in de avond voor de morning after. 

Door het weken worden de fytinezuren in havermout geneutraliseerd en wordt het bovendien beter verteerbaar (zie nadelen havermout). Als je noten wilt toevoegen, kun je dit om deze reden ook de avond van tevoren doen. Twijfel je welke noten je moet pakken? Lees dan ook eens onze gezondste noten top 9.

Je kunt het zo gek maken als je zelf wilt. Zaden en pitten voegen we zelf altijd pas vlak voor het eten toe, dan behoud je de lekkere bite. Voeg lekker wat kaneel toe of ga los met vers fruit. Van fruit weten we allemaal dat het goed voor ons is, maar wist je dat ook kaneel gezond is?

Tip: je kunt havermout ook toevoegen aan je (bananen) pannenkoeken. Zo maak je ze extra healthy.

Samenvatting
Havermout toevoegen aan je dieet is altijd een goed idee. Je hebt lekkere havermout recepten in de vorm van oats of pap, maar je kunt ook havermout toevoegen aan bijvoorbeeld je pannenkoekenmix.

Havermout gezond, conclusie

Havermout is gezond, zoveel is duidelijk. Wel ligt het eraan hoe je de fijne, geplette havervlokken gebruikt. Om van de positieve effecten van havermout te profiteren, kun je het het beste zo puur mogelijk eten.

Havermout is goed voor je, maar bij een evenwichtig voedingspatroon (en een slanke lijn waar je je goed bij voelt), komt meer kijken. Kun jij wel wat hulp gebruiken bij een lifestyle die je helpt om op een behapbare manier duurzaam gewicht te verliezen? 
Meld je dan aan voor onze 3 Weken Afslank Challenge en verlies 5 tot 10 kilo is slechts 3 weken!

Deel dit artikel met je maatjes